رخ به خون شستن کاسهگردانان (شرحی نو از یک بیت حافظ)
نویسنده
چکیده مقاله:
دیوان حافظ سرشار از ابیات بحثانگیز است در این سیاهه نیز نگارنده به نقد شروح یکی از این ابیات بحثانگیز پرداختهاست. در بادی نقص شروح قبلی نمودار گردیدهاست که شامل: توجه نکردن به فضای کلی غزل، شرح ناقص، توجه نکردن به فضای فکری حافظ و نکات دستوری و یک نسخهسازی است. کلید شرح بیت ترکیب «کاسهگردانان» و «این جفا» است که در شروح، اولی یا در معنای گدایی آمدهاست یا ساقیگری و دومی به عهد ذهنی جفای دوران امیرمبارزی است که متناسب با فضای غزل و فلسفة فکری حافظ نیست. کاسهگردانی در معنای برگرداندن کاسة شراب و کاسهگردان در حقیقت محتسب و عوامل اوست که کاسههای شراب را به زمین میریزند. جفا نیز یعنی همین ظلم (کاسة شراب را تهی کردن) که با ایهامی چند پهلو زیبایی بیت را دو چندان میکند که از نظر حافظ عامل آن (کاسهگردانی) شایستة نفرین است. این شرح متناسب با واقعیتهای تاریخی- اجتماعی فضای عصر امیرمبارزالدین است.
منابع مشابه
گناه مضاعف حافظ (نگاهی نو به شگردهای طنزپردازی حافظ)
«طنز» به عنوان یکی از صنایع بلاغی و از ابزارهای نقّادی، از وجیهترین وجههای شعری حافظ محسوب میشود. حافظ علاوه بر بهرهگیری از طنزهای ساده و همهفهم، گاهی از ترفندهای پیچیده و عمیق دیگری نیز برای طنازیهای نقادانه رندانه بهره میگیرد. در این شیوه که قابل انطباق با «آیرونی سقراطی» است، حافظ همانند «آیرون» خود را خوار میدارد و هرچه ننگ و عار و گناه و ... است به خود میچسباند تا از این طریق چهرۀ...
متن کاملتصحیح انتقادی و تحلیل ساختاری یک بیت عرفانی از دیوان حافظ
In this article, we critically edit and structurally analyze the following line in Hafez’s Divan. اینهمه شعبده خویش که میکرد اینجا سامری پیش عصا و ید بیضا میکرد We attempt to show how different editions of the Divan have been negligent in considering the norms of Hafez language in the explanation of th...
متن کاملخُروج ریاحین، نقدى بر ضبط و شرح یک بیت از حافظ
شد از خروج ریاحین چو آسمان روشن زمین به اختر میمون و طالع مسعود بجز چاپهاى خلخالى، پژمان، و قزوینى - غنى، تقریبا همه چاپهاى دیگر دیوان حافظ، در بیت بالا به جاى "خروج"، واژه "بروج" را ضبط کردهاند. شارحان نیز اغلب به معناى واژه خروج در این بیت التفاتى نداشتهاند. این کمتوجهى به لفظ "خروج" شاید به دلیل ارتباط آشکار میان نسخه بدلهاى دیگر (بروج) با کلمات؛ آسمان، روشن، زمین، اختر، طالع، می...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 1
صفحات 201- 211
تاریخ انتشار 2019-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023